Họ Bùi Hữu ở Đô Lương Nghệ An

... Xét từ xa xưa họ ta đã có gia phả nhưng chỉ có 01 tập chép thành văn, tuy ràng chưa thật đầy đủ nhưng cũng đã để lại vết tích có thể giúp cho việc suy xét mà trong lúc loạn lạc chưa làm dược. Việc sưu tầm cần cố gắng thì có thể nhanh chóng để viết lại thành một bộ gia phả đầy đủ các hệ thuộc, các chi, phái, cùng ngày cúng giỗ, nơi chôn cất mồ mả tổ tiên.

Nghĩ rằng gia phả tuy ghi chép chưa thật đầy đủ nhưng cũng rất công phu và đã để lại cho con cháu đời sau thấy được giềng mối, biết được nguồn gốc để từ đấy tất cả con cháu hướng về. Mong muốn của Tổ Tiên là vậy.

Nói đến công đức các cụ Thủy Tổ từ các đời trước thật là to lớn, hiển hách, còn lưu truyền lại đó khiến chúng ta cũng được tiếng thơm. Nhưng mặt khác cũng thấy lòng trăn trở, băn khoăn, vì vậy trước tiên ta phải khảo xét để ghi nhớ thấu suốt vào nội tâm.

Từ nay về sau, con hiền, cháu thảo hãy lưu tâm xem xét các đời trước có công tích thì bổ sung thêm, dần dần rồi cũng đầy đủ, dừng bỏ sót. Có như vậy thì đời trước mới được sáng thêm và đời sau ngày càng rạng rỡ.Lại càng phải ghi chép các điều thiện, phúc lành. Phải tường thuật lại mọi việc làm tốt của người xưa. Những điều đó đã có một phần trong gia phả này, con cháu ta phải nhớ kỹ. Nay truyền lại rằng Đạo hiểu trong đời là như vậy .

... Thần tổ là quan vệ úy, Ngài rất coi trọng lễ giáo và dạy rằng: "Thế tục và lẽ thịnh, suy thường diễn biến nay đang là bãi bể, mai đã trở thành nương dâu, không biết đâu mà lường. Con người ở đời kẻ sáng suốt thì ít, người mê muội còn nhiều. Họ không nắm được ý trời nên rất thiển cận một chiều, chỉ muốn lo cho cuộc sống vật chất của riêng mình. Nên hiểu rằng, dẫu cho của nhị Đế, tam Vương cũng không thể khiến con cháu làm chủ thiên hạ mãi được, huống chi người bình thường lại không chịu hiểu cho tường tận, làm những việc trái với luân thường, đạo lý.

Ta nối dõi là công hầu, nam, nữ đều quý hiển, sinh tất vinh danh, tử tất hiển hiếu. Con cháu đời đời được tấn phong. Đó là nhờ có công tích lũy công đức mà nên. Các người thừa ấn của tiền nhân mà tọa hưởng. không lo giữ nghiệp cho tinh, không tiếp tục mở mang sự nghiệp làm rạng danh nhà, chỉ đam mê thói xấu, làm việc quàng xiên, cầu cúng, bói toán nhảm nhí, lập đản cầu phúc ngoài miệng mà trong lòng lại nghĩ điều ác. Làm như vậy là trên thì dối Trời, dưới thì lừa Người. Như thế há chẳng phải là phản lại việc cầu phúc hay sao? Nói là cầu phúc mà thực tâm chỉ cầu phú quý. Nên hiểu rằng, phải biết làm điều thiện thì mới có phúc. Bởi lẽ Thần, Thánh rất linh ứng, không bao giờ lại ban phúc cho người gian, kẻ ác.

Muốn có Phúc, Lộc thì trước hết phải tu tâm, tích đức, phải cải tà, quy chính, ăn, ở phải có tình người, có trên, có dưới, hòa thuận, phân minh, tránh điều cản rỡ thì tự nhiên sẽ được gặp phúc. Còn như chỉ lo chạy đản để cầu phúc cho riêng mình là làm điều lừa dối tất sẽ bị tiền nhân quở trách. Phúc đã chẳng gặp mà họa chắc sẽ đến nơi và tất suy bại, sao chẳng nghĩ cho kỹ?

Người xưa đã chẳng nói rằng: Không có thiên đường thì thôi, nếu có thì người quân tử phải được lên đó ở. Không có địa ngục thì thôi, nếu có thì lũ tiểu nhân phải vào. Tổ tiên ta là người quân tử há lại vào địa ngục với lũ tiểu nhân hay sao? Các Chư - Tướng - Công đều là danh hiền. Ta thường thành tâm lập đàn dâng lễ, cúng bái Tổ Tiên và luôn tụng kinh để tránh điều lầm lỗi, chứ không dám mong Trên ban phúc lành mà còn lo là bất kính lắm thay.

Phàm sách vở cũng có điều hay, điều dở. Có người viết sách mà chưa hiểu lẽ Thánh hiền, hoặc viết theo ý riêng, theo cảm tính, hoặc viết không trung thực mà gây nên sự cẩu thả, hỗn tạp. Đọc sách là cần thiết. Sách đem lại cho người đời điều hay, lẽ phải. Nhưng đọc sách phải biết phân biệt phải, trái, trắng, đen cho rõ ràng, không được khinh xuất, làm xằng. Các con cháu phải nhớ răn bảo nhau, đừng để người đời cười chê."

Chú dẫn: Bài tựa này được dịch theo nguyên văn của gia phả chữ Hán để lại